سد ایلیسو در ترکیه بحران ریزگردها را تشدید می کند
ساخت سد ایلیسو بر روی رود دجله گرچه برای ترکیه آبادانی به دنبال خواهد داشت اما بسیاری از کشورها از جمله ایران را با بحران زیست محیطی مواجه خواهد کرد. مسئولان زیست محیطی کشور بایستی برای چنین مسائلی راهکارهای درونی داشته باشند و اقدام برای حل چنین مشکلاتی را وابسته به وضعیت و اقدامات دیگر کشورها نکنند.
سد ایلیسو در ترکیه بحران ریزگردها را تشدید می کند
ساخت سد ایلیسو بر روی رود دجله گرچه برای ترکیه آبادانی به دنبال خواهد داشت اما بسیاری از کشورها از جمله ایران را با بحران زیست محیطی مواجه خواهد کرد. مسئولان زیست محیطی کشور بایستی برای چنین مسائلی راهکارهای درونی داشته باشند و اقدام برای حل چنین مشکلاتی را وابسته به وضعیت و اقدامات دیگر کشورها نکنند.
به گزارش شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی، هم اکنون یکی از اصلی ترین مشکلات زیست محیطی کشور بحران ریزگردها در استانهای غربی کشور است که هر از چند گاهی زندگی تمامی مردمان این مناطق را تحت تاثیر خود قرار می دهد.
بدین منظور در این گزارش به یکی از دلایل بیرونی این پدیده یعنی پروژه سدسازی موسوم به گاپ در کشور ترکیه پرداخته خواهد شد که با تشدید پدیده ریزگردها، کشاورزی در مناطق تحت بحران را نیز با مشکل مواجه می کند. البته لازم به ذکر است که ریزگردها عوامل درونی متعددی هم دارند و به طور کلی نیز می توان با استفاده از راهکارهای داخلی، هم عوامل بیرونی و هم عوامل درونی آن را مدیریت کرد.
پروژه سد سازی گاپ (GAP)
پروژه توسعه منطقه‌ای آناتولی جنوبی موسوم به (GAP) در سال ۱۹۹۲ با افتتاح سد آتاتورک بر روی رودخانه فرات کلید خورد. هدف از این پروژه که ۹ استان در جنوب‌شرقی ترکیه را در بر می‌گرفت، ساخت ۲۲ سد و ۱۹ نیروگاه برق‌آبی تا سال ۲۰۱۵ بود.
این پروژه قرار است ۷/۱ میلیون هکتار زمین کشاورزی را آبیاری و سالانه ۵۵ میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کند.
در واقع ترک ها با شروع این طرح، ٣٠ میلیارد از ٨٠ میلیارد متر مکعب آبی که به کشورهای پایین‌دست سرازیر می‌شود را قطع می‌کنند.
همچنین باید متذکر شد که احداث این سدها عملاً منجر به تشدید پدیده ریزگردها در غرب ایران و تشدید بیابان‌زایی در عراق شد.
سد ایلیسو(ilisu)
یکی از بحث برانگیز ترین اقدامات این پروژه، احداث سد ایلیسو بر روی رود دجله بوده که مورد انتقاد بسیاری از سازمانها و نهادهای بین المللی قرار گرفته است. ترکیه از سال ۲۰۰۶ درگیر ساخت سد ایلیسو با گنجایش ۴۳ میلیارد متر مکعب و ظرفیتی معادل ۳ برابر بزرگترین سد ایران یعنی کرخه است و ساخت آن تا سال ۲۰۱۹ به پایان خواهد رسید.
این سد به دلیل این که در مرز کشور ترکیه درحال ساخت است و تاثیر مستقیمی بر روی آب و هوای کشورهای عراق و ایران دارد، باید مجوزهای قانونی را از این دو کشور اخذ می کرد؛ اما این کشور نه تنها هیچ مجوزی را اخذ نکرده، بلکه از طریق سازمان های بین المللی پیگیر دریافت مجوزهای قانونی خود بوده است.
سد ایلیسو از ورود ۵۶ درصد منابع آب دجله به خاک عراق جلوگیری کرده و همین باعث شده که بیش از ۶ و نیم میلیون هکتار از اراضی کشاورزی این کشور نابود شود و کانون‌های فرسایش بادی و تولید گرد و خاک را در عراق افزایش دهد.
در واقع این اقدام باعث خشکی دجله و متعاقب آن بروز خشکسالی در عراق و زیاد شدن کانون های گرد و غبار در این کشور و نهایتا خشک شدن تالاب مشترک ایران و عراق یعنی هورالعظیم می شود.
محمد درویش، مدیر کل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت از محیط زیست معتقد است که ایران یکی از متضرران اصلی مهار حق آبه رودخانه‌های دجله و فرات در منطقه است و خشک شدن تالابهای مرکزی عراق و سوریه، تبدیل تالاب هورالعظیم به بزرگ ترین کانون بحرانی ریزگرد در منطقه، درگیری ۲۵ استان کشور با معضل ریزگردها و افزایش چشمگیر این مساله نمونه‌ای از ارمغان حذف حق آبه دجله و فرات است.
جالب است بدانیم که در سال ۲۰۰۷ سه شرکت سرمایه گذاری از کشورهای آلمان، اتریش و سوییس برای احداث این سد معادل ۱.۱ میلیارد دلار سرمایه گذاری کردند اما اعتراضات مردم این سه کشور نسبت به تبعات جدی سد ایلیسو منجر شد که از این پروژه انصراف دهند و خارج شوند.
واکنش مسئولین ترکیه ای نسبت به واکنش ها علیه پروژه گاپ
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در این خصوص بدون توجه به خسارت های ساخت سد ایلیسو برای کشورهای پایین دست، خطاب به خبرنگاران گفت: حتی اگر کمک های بین المللی حذف شود، ما با منابع مالی داخلی این سد را خواهیم ساخت.
در همین راستا، «ویسل ارُغلو» وزیر وقت محیط زیست ترکیه به رسانه ها و معترضان گفت: اجازه بدهید به شما بگویم این سد ساخته خواهد شد و هیچ کس نمی تواند مانع ساخت آن شود. این تصمیم دولت و حکومت ترکیه است.
همچنین وزیر کشور دولت اردوغان به یکی از مسئولین کشورمان گفت: مگر شما منابع نفتی خود را با ما به اشتراک می‌گذارید که انتظار دارید ما منابع آبی خود را به اشتراک بگذاریم.
چه باید کرد؟
گفته می شود قرار است در کنفرانس بین‌المللی گردوغبار که در تیرماه در تهران برگزار می‌شود، موضوع سد ایلیسو و بحرانهای احتمالی آن بررسی شود.
با این وجود دستگاه دیپلماسی کشور و سازمان حفاظت محیط‌زیست هنوز اقدام قابل توجهی برای پیشگیری از وقوع این مسئله زیست محیطی انجام نداده اند. این درحالیست که کمپین های مردمی مختلفی در این خصوص تشکیل شده است اما وزارت خارجه ایران باید این مسئله را از طریق سازمان بین الملل و دادگاه لاهه رسیدگی کند. در واقع اگر ایران بتواند با سوریه و عراق افکار بین المللی را با خود همراه کند، می‌تواند ترکیه را در خصوص سد ایلیسو وادار به عقب‌نشینی کند؛ زیرا اتحادیه اروپا نیز در این طرح با ترکیه همراهی نکرده است.
اما از این موارد که بگذریم، مسئولان زیست محیطی کشور بایستی برای چنین مسائلی راهکارهای درونی داشته باشند و اقدام برای حل مشکلاتی چون ریزگردها را وابسته به وضعیت و اقدامات دیگر کشورها نکنند.
حال بایستی پرسید که در این زمینه چه اقدامات داخلی توسط مسئولین صورت گرفته است؟
ساعت هوشمند سامسونگ مدل Galaxy Watch Active2 44mm Leatherband Smart
